Zasiłek celowy przysługuje:
osobom i rodzinom, które poniosły straty w wyniku zdarzenia losowego, klęski żywiołowej lub ekologicznej, niezależnie od dochodów osoby prowadzącej jednoosobowe gospodarstwo domowe lub dochodów rodziny.
Zasiłek może nie podlegać zwrotowi.
Ocenę okoliczności uzasadniających przyznanie świadczenia, jak i samo jego przyznanie, a także określenie kwoty zasiłku oraz zastrzeżenie jego zwrotu (częściowego lub całkowitego) pozostawiono ośrodkowi pomocy społecznej.
Ośrodek pomocy społecznej dokonuje oceny, czy rzeczywiście strona poniosła straty w wyniku zdarzenia losowego, klęski żywiołowej lub ekologicznej oraz jaka jest ich skala. Poniesione straty są jednym z głównych kryteriów przyznania pomocy.
Specjalne zasady przyznawania zasiłku celowego zostały uzależnione od zdarzeń zewnętrznych, powodujących nagłe i niespodziewane straty. Zasiłek celowy przyznany na podstawie art. 40 ma cechy pomocy doraźnej, ukierunkowanej na konkretny cel - stratę, która musi być szczegółowo wykazana przez wnioskodawcę.
Świadczenie to nie stanowi rekompensaty, nie ma charakteru odszkodowawczego, czy zadośćuczynienia ze strony organów Państwa, lecz ma służyć osobom znajdującym się w szczególnych dla nich sytuacjach, kiedy ich podstawowe potrzeby nie mogą zostać zaspokojone, narażając ich na egzystencję w warunkach nieodpowiadających godności człowieka. Zdarzeniem losowym jest splot nieoczekiwanie występujących wydarzeń, które negatywnie wpływają na stan psychiczny lub fizyczny osoby. Zdarzeniem losowym jest także sytuacja, kiedy jedna osoba doznała pewnej szkody na skutek działań wykonanych przez drugą osobę.
Klęską żywiołową jest zjawisko naturalne, działanie sił natury, które powoduje szkody na określonym terenie, mogą nią być na przykład ulewne deszcze prowadzące do powodzi, wysokie temperatury powietrza powodujące suszę, silne wiatry wywołujące huragany, trąby powietrzne.
Klęska ekologiczna to trwałe uszkodzenie dużego obszaru przyrodniczego, które ma negatywny wpływ na zdrowie lub życie człowieka. Powstałych uszkodzeń nie można cofnąć.
JAK SIĘ UBIEGAĆ
Żeby otrzymać zasiłek celowy z powodu zdarzenia losowego, klęski żywiołowej lub ekologicznej należy złożyć wniosek. W przepisach nie ustalono wzoru wniosku, z pisma powinno wynikać o jakie świadczenie wnosi wnioskodawca, na jaki cel, należy również określić wydatki jakie są niezbędne na realizację niezbędnej potrzeby życiowej. Ponadto we wniosku należy określić rodzaj zdarzenia, które wpłynęło na konieczność ubiegania się o świadczenia z pomocy społecznej.
W przypadku powstałych strat należy określić wysokość i rodzaj strat.
Do wniosku należy dołączyć:
załączniki – dotyczą wszystkich osób wspólnie gospodarujących:
1) podczas wywiadu środowiskowego należy okazać dowód osobisty lub inny dokument stwierdzający tożsamość wnioskodawcy;
2) orzeczenie komisji do spraw inwalidztwa i zatrudnienia wydanego przed dniem 1 września 1997 r., orzeczenie lekarza orzecznika o niezdolności do pracy, niezdolności do samodzielnej egzystencji, orzeczenie komisji lekarskiej;
3) orzeczenie o niepełnosprawności albo orzeczenia o stopniu niepełnosprawności;
4) dokumenty potwierdzające długotrwałą chorobę, wydatki na leki i leczenie;
5) dokumenty potwierdzające wystąpienie zdarzenia, powodującego konieczność korzystania z pomocy społecznej;
6) szacunek strat oraz odtworzenia zniszczonego mienia;
7) w przypadku, gdy okoliczności sprawy, mające wpływ na prawo do świadczeń, wymagają potwierdzenia innym oświadczeniem lub dokumentem niż wymienionym wyżej, pracownik Ośrodka może domagać się takiego oświadczenia lub dokumentu.
Wszystkie oświadczenia wnioskodawcy muszą zawierać klauzulę – Jestem świadomy odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia.