Prawo do umieszczenia w domu pomocy społecznej przysługuje osobom wymagającym całodobowej opieki z powodu wieku, choroby lub niepełnosprawności, niemogącym samodzielnie funkcjonować w codziennym życiu, którym nie można zapewnić niezbędnej pomocy w formie usług opiekuńczych.
Ośrodek w pierwszej kolejności rozpatruje, czy osobie wymagającej opieki można zapewnić odpowiednie wsparcie w formie usług opiekuńczych. Dopiero po stwierdzeniu, że usługi opiekuńcze nie zapewnią opieki w wystarczającym zakresie możliwe jest umieszczenie w domu pomocy społecznej.
Osobę, wymagającą opieki kieruje się do domu pomocy społecznej odpowiedniego typu, zlokalizowanego jak najbliżej miejsca zamieszkania osoby kierowanej, chyba że okoliczności sprawy wskazują inaczej, po uzyskaniu zgody tej osoby lub jej przedstawiciela ustawowego na umieszczenie w domu pomocy społecznej.
Domy pomocy społecznej, w zależności od tego, dla kogo są przeznaczone, dzielą się na następujące typy domów, dla:
- osób w podeszłym wieku;
- osób przewlekle somatycznie chorych;
- osób przewlekle psychicznie chorych;
- dorosłych niepełnosprawnych intelektualnie;
- dzieci i młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie;
- osób niepełnosprawnych fizycznie;
- osób uzależnionych od alkoholu.
W przypadku kierowania do domu pomocy społecznej osób ubezwłasnowolnionych wywiad przeprowadza się w obecności opiekuna prawnego. Do dokumentacji bezwzględnie należy załączyć zgodę sądu na umieszczenie w domu pomocy społecznej.
Decyzję o skierowaniu do domu pomocy społecznej i decyzję ustalającą opłatę mieszkańca domu za jego pobyt w domu pomocy społecznej wydaje organ gminy właściwej dla tej osoby w dniu jej kierowania do domu pomocy społecznej.
Decyzję o umieszczeniu w domu pomocy społecznej wydaje organ gminy prowadzącej dom pomocy społecznej lub starosta powiatu prowadzącego dom pomocy społecznej.
W razie niemożności umieszczenia w domu pomocy społecznej z powodu braku wolnych miejsc, powiadamia się osobę o wpisaniu na listę oczekujących oraz o przewidywanym terminie oczekiwania na umieszczenie w domu pomocy społecznej.
Pobyt w domu pomocy społecznej jest odpłatny do wysokości średniego miesięcznego kosztu utrzymania mieszkańca, o koszcie decyduje organ prowadzący dom pomocy społecznej.
Obowiązani do wnoszenia opłaty za pobyt w domu pomocy społecznej są w kolejności:
Opłatę za pobyt w domu pomocy społecznej wnoszą:
a) w przypadku osoby samotnie gospodarującej, jeżeli dochód jest wyższy niż 300% kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej tj. 2.328 zł, jednak kwota dochodu pozostająca po wniesieniu opłaty nie może być niższa niż 300% tego kryterium,
b) w przypadku osoby w rodzinie, jeżeli posiadany dochód na osobę jest wyższy niż 300% kryterium dochodowego na osobę w rodzinie, tj. 1.800 zł, z tym że kwota dochodu pozostająca po wniesieniu opłaty nie może być niższa niż 300% kryterium dochodowego na osobę w rodzinie;
3.gmina, z której osoba została skierowana do domu pomocy społecznej – w wysokości różnicy między średnim kosztem utrzymania w domu pomocy społecznej a opłatami wnoszonymi przez osoby zobowiązane do opłaty.
W przypadku niewywiązywania się osób, zobowiązanych z opłaty za pobyt w domu pomocy społecznej opłaty te zastępczo wnosi gmina, z której osoba została skierowana do domu pomocy społecznej. Gminie przysługuje prawo dochodzenia zwrotu poniesionych na ten cel wydatków.
Osoby wnoszące opłatę lub obowiązane do wnoszenia opłaty za pobyt mieszkańca domu w domu pomocy społecznej można zwolnić z tej opłaty częściowo lub całkowicie, na ich wniosek, po przeprowadzeniu rodzinnego wywiadu środowiskowego, w szczególności jeżeli:
Osobę obowiązaną do wnoszenia opłaty za pobyt mieszkańca domu w domu pomocy społecznej zwalnia się całkowicie z tej opłaty, na jej wniosek, pod warunkiem że przedstawi prawomocne orzeczenie sądu o pozbawieniu rodzica władzy rodzicielskiej nad tą osobą i oświadczy, że władza rodzicielska nie została przywrócona albo prawomocne orzeczenie sądu o skazaniu za umyślne przestępstwo popełnione z użyciem przemocy na szkodę osoby obowiązanej do wnoszenia opłaty, jej małoletniego rodzeństwa lub jej rodzica. Zwolnienia te obejmują zstępnych osoby zwolnionej z opłaty za pobyt mieszkańca domu w domu pomocy społecznej.
JAK SIĘ UBIEGAĆ
Żeby zostać skierowanym do domu pomocy społecznej, należy złożyć wniosek, w przepisach nie ustalono wzoru wniosku, z pisma powinno wynikać że wnioskodawca wnosi o skierowanie do domu pomocy społecznej.
Do wniosku należy dołączyć:
załączniki – dotyczą wszystkich osób wspólnie gospodarujących:
1) podczas wywiadu środowiskowego należy okazać dowód osobisty lub inny dokument stwierdzający tożsamość wnioskodawcy;
2) w przypadku osób ubezwłasnowolnionych – postanowienie sądu o wyrażeniu zgody na umieszczenie ubezwłasnowolnionego w domu pomocy społecznej;
3) zgoda osoby umieszczone lub jej opiekuna prawnego lub rodziców na umieszczenie w domu pomocy społecznej oraz wnoszenie opłaty;
4) zaświadczenie lekarskie o stanie zdrowia i potrzebie skierowania do domu pomocy społecznej;
5) zaświadczenie psychologa o potrzebie skierowania do DPS (dotyczy osób z niepełnosprawnością intelektualną);
6) zaświadczenie lekarza psychiatry o potrzebie skierowania do DPS osoby chorej psychicznie;
7) decyzja właściwego organu w sprawie renty, emerytury, świadczenia przedemerytalnego lub zasiłku przedemerytalnego;
8) orzeczenie komisji do spraw inwalidztwa i zatrudnienia wydanego przed dniem 1 września 1997 r., orzeczenie lekarza orzecznika o niezdolności do pracy, niezdolności do samodzielnej egzystencji, orzeczenie komisji lekarskiej;
9) orzeczenie o niepełnosprawności albo orzeczenia o stopniu niepełnosprawności;
10) oświadczenie majątkowe;
11) zaświadczenie albo oświadczenie o wysokości wynagrodzenia z tytułu zatrudnienia, zawierające informacje o wysokości potrąconej zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych, składki na ubezpieczenie zdrowotne, składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w części finansowanej przez ubezpieczonego oraz składki na ubezpieczenie chorobowe;
12) zaświadczenie albo oświadczenie o wysokości wynagrodzenia uzyskiwanego na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia, umowy o dzieło albo w okresie członkostwa w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub spółdzielni kółek rolniczych (usług rolniczych), zawierające informacje o potrąconej zaliczce na podatek dochodowy od osób fizycznych, składkach na ubezpieczenie zdrowotne, składkach na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w części finansowanej przez ubezpieczonego oraz składkach na ubezpieczenie chorobowe;
13) oświadczenie o dochodach z pracy dorywczej;
14) dowód otrzymania renty lub emerytury, zasiłku przedemerytalnego lub świadczenia przedemerytalnego;
15) zaświadczenie urzędu gminy albo oświadczenie o powierzchni gospodarstwa rolnego w hektarach przeliczeniowych;
16) zaświadczenia albo oświadczenia o zadeklarowanej podstawie wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą;
17) w przypadku uzyskiwania dochodu z pozarolniczej działalności gospodarczej
a) w przypadku działalności opodatkowanej na zasadach określonych w przepisach o podatku dochodowym od osób fizycznych,
przychodu;
kosztów uzyskania przychodu;
różnicy pomiędzy przychodem a kosztami jego uzyskania;
dochodów z innych źródeł niż pozarolnicza działalność gospodarcza;
odliczonych od dochodu składek na ubezpieczenia społeczne;
należnego podatku;
odliczonych od podatku składek na ubezpieczenie zdrowotne związanych z prowadzeniem pozarolniczej działalności gospodarczej.
b) w przypadku działalności opodatkowanej na zasadach określonych w przepisach zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne,
18) zaświadczenie albo oświadczenie o uzyskaniu dochodu, o którym mowa w art. 8 ust. 11 ustawy o pomocy społecznej;
art. 8 ust. 11. W przypadku uzyskania w ciągu 12 miesięcy poprzedzających miesiąc złożenia wniosku lub w okresie pobierania świadczenia z pomocy społecznej dochodu jednorazowego przekraczającego pięciokrotnie kwoty:
19) decyzję organów przyznających świadczenia pieniężne;
20) w przypadku, gdy okoliczności sprawy, mające wpływ na prawo do świadczeń, wymagają potwierdzenia innym oświadczeniem lub dokumentem niż wymienionym wyżej, pracownik ośrodka może domagać się takiego oświadczenia lub dokumentu.
Wszystkie oświadczenia wnioskodawcy muszą zawierać klauzulę – Jestem świadomy odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia.